کد مطلب:48697 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » قرآن

تفسير آية 33 و 62 سورة الرحمن چيست؟

الف ـ توضيح آية 33 الرحمن

1. معناي آية 33 الرحمان اين حقيقت را به انسان ميفهماند كه خروج از قلمرو و قدرت الهي و فرار از دادگاه عدل او، امكانپذير نيست، زيرا همة جهان ملك خدا و در سيطرة اوست; از اين رو، انسان كه خود عضوي از اين ملك، و در نتيجه، مجموعهاي از پديدههاي تحت سلطة خداست، توان رويارويي با قانونمنديهاي موجود در آن را ندارد، از جمله اين قانونمنديها نيز مؤاخذه او در برابر رفتارهاي خود است.

قرآن كريم نيز با تأكيد بر ناتواني انسان در رو در رويي با ساختار حاكم برجهان او را در زندگي در زير ساية آن ناگزير ميداند، درست به همين دليل است كه او، نسبت به رفتارهاي ناشايست خود، عدالت و كيفر را شاهد خواهد بود.(الميزان في تفسير القرآن، علامه محمدحسين طباطبايي، ج 19، ص 107، مؤسسة الاعلمي.)

2. اين كه گريزناپذيري انسان در برابر حاكميت چنين وضعيتي در جهان به دنياي مادي يا سراي ديگر مربوط است، در ميان مفسران اختلاف ديدگاه وجود داشته، برخي آن را تنها به عدالت الهي در قيامت، و برخي ديگر نيز آن را به دنيا و آخرت مربوط ميدانند.

3. افزون بر اختلاف ياد شده دربارة تعبير لاتنفذون الا بسلطان نيز برخي بر اين باورند كه منظور، نفوذ فكري و علمي در اطراف آسمانها است كه با قدرت استدلال براي بشر امكانپذير است،(تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 23، ص 149، دارالكتب الاسلامية.) البته اين ديدگاه، تنها يك احتمال بوده، و معناي دقيقتر آيه همان است كه در بند اول بدان اشاره شد.

4. حتي اگر بپذيريم، سلطان يكي از مصاديق علم است و در نتيجه بشر با بهرهگيري از آن ميتواند به چيرگي علمي و صنعتي دست يافته، به وسيلة مسافرتهاي فضايي، از اطراف آسمانها و زمين عبور كند; در اين صورت، سلطه مزبور، تنها به دنيا ناظر خواهد بود، نه قيامت، زيرا معناي سلطه در قيامت توانايي گريختن از چنگال عدالت الهي است; چيزي كه براي بشر شدني نيست; از اين رو، اگر منظور از سلطه، دست يابي به علم باشد; در اين صورت، آية شريف اين پيام را به دنبال خواهد داشت كه در دنيا و آخرت، نفوذ در اطراف آسمانها و زمين، بدون وسيله براي شما امكانپذير نيست، ولي تفاوت در اين است كه در اين دنيا براي عملي ساختن اين امر، دست كم وسيلة محدودي به نام علم در اختيارتان قرار دارد، ولي در آخرت، هيچ وسيلهاي براي چنين اقدامي، در اختيار نخواهيد داشت، چرا كه در آن روز، دست بشر از همه چيز كوتاه است.

ب ـ توضيح آية شريف 62 الرحمان

1. در پي سخن به ميان آمدن از دو بهشت ويژه خائفان خدا، آن هم با ويژگيهاي برشمرده شده در آية 42، در اين آيه شريف از دو بهشت ديگر سخن ميگويد كه در مرحلة پايينتري قرار داشته و مخصوص افرادي با رتبة ضعيفتري از ايمان و خوف از پروردگار است; به بيان ديگر، چه در آية 42 و چه در آية شريف مورد پرسش، سلسله مراتب بهشت،

به تناسب ايمان و عمل صالح توصيف شده است; از اين رو ميفرمايد: و پايينتر از آنها، دو بهشت ديگر است.(تفسير نمونه، آيتالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 23، ص 175.)

2. اخلاص و انجام عمل، تنها به انگيزه خوف از مقام رب، موجب دست يابي به دو بهشت برتر، و هم چنين عملِ متناسب با بهشتهاي ردة پايينتر، به مؤمنان غير از گروه نخست مربوط است كه اعمال آنها، نه به انگيزة خوف از خداوند، بلكه با محوريت خوف از آتش جهنم و طمع دست يابي به بهشت، انجام شده است.(الميزان في تفسير القرآن، محمدحسين طباطبايي، ج 19، ص 110.)